কৰ্ণাটক উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ প্ৰাক্তন ন্যায়াধীশ কে এছ পুট্টস্বামীৰ বেংগালুৰুত ৯৮ বছৰ বয়সত মৃত্যু হয়।
- আধাৰ আঁচনিখনক প্ৰত্যাহ্বান জনোৱা আৰু মৌলিক অধিকাৰ হিচাপে গোপনীয়তাক সমৰ্থন কৰাৰ ক্ষেত্ৰত ন্যায়াধীশ হিচাপে পালন কৰা গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকাৰ বাবে তেওঁ পৰিচিত আছিল।
আধাৰ প্ৰত্যাহ্বানঃ
- ন্যায়াধীশ পুট্টস্বামীয়ে প্ৰথমতে আধাৰ চিনাক্তকৰণ আঁচনিখনক প্ৰত্যাহ্বান জনাই মতপ্ৰকাশ কৰিছিল যে বায়োমেট্রিক পঞ্জীয়ন আৰু ৰাজহুৱা সংযোগে নাগৰিকৰ গোপনীয়তাৰ অধিকাৰ উলংঘন কৰিছে।
- তেওঁ যুক্তি আগবঢ়াইছিল যে এই আঁচনিখনে ভাৰতীয় সংবিধানৰ ২১ নং অনুচ্ছেদৰ পৰা আহৰণ কৰা গোপনীয়তাৰ অধিকাৰ উলংঘন কৰিছে, যি জীৱনৰ মৌলিক অধিকাৰৰ সৈতে সম্পৰ্কিত।
- তেওঁৰ মোকৰ্দমাৰ ফলত ২০১৭ চনৰ আগষ্ট মাহত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে এক যুগান্তকাৰী ৰায় দিছিল, যিয়ে গোপনীয়তাক এক মৌলিক অধিকাৰ হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।
গোপনীয়তাৰ অধিকাৰ কি?
- সাধাৰণ অৰ্থত গোপনীয়তাৰ অধিকাৰ হৈছে নিজস্বতাৰ অধিকাৰৰ সমার্থক।
- ২০১৭ চনৰ পুট্টস্বামী বনাম ভাৰত সংঘ গোচৰৰ ৰায়দানত ব্যাখ্যা কৰা হৈছে যে -গোপনীয়তাৰ অধিকাৰ ২১ নং অনুচ্ছেদৰ অধীনত এক মৌলিক আৰু অবিচ্ছেদ্য অধিকাৰ।
সীমাবদ্ধতা (বিচাৰত উল্লেখ কৰা অনুসৰি)
ৰাষ্ট্ৰৰ কাৰ্যই তিনিটা চৰ্ত পূৰণ কৰিলেহে অধিকাৰ সীমিত কৰিব পাৰিঃ
- ইয়াৰ এক আইনী মৰ্যাদা থাকিব লাগিব।
- ই এক বৈধ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্দেশ্য অনুসৰণ কৰিব লাগিব।
- ই আনুপাতিক; অৰ্থাৎ এটা গণতান্ত্ৰিক সমাজত প্ৰয়োজনীয় আৰু লক্ষ্য প্ৰাপ্ত কৰাৰ বাবে আটাইতকৈ কম প্ৰৱেশমূলক উপায় হিচাপে বিবেচিত হ’ব লাগিব।
গোপনীয়তাৰ অধিকাৰৰ গুৰুত্ব
- ব্যক্তিগত স্বায়ত্তশাসনৰ নিশ্চিতকৰণ : ই ব্যক্তিগত পছন্দ আৰু হস্তক্ষেপৰ পৰা স্বাধীনতাক সুৰক্ষিত কৰে।
- ব্যক্তিগত তথ্য সুৰক্ষা : ই বৈধ আৰু আনুপাতিক তথ্যৰ ব্যৱহাৰ নিশ্চিত কৰি অপব্যৱহাৰ প্ৰতিৰোধ কৰে।
- মানৱীয় মৰ্যাদা সমৰ্থন কৰা : ব্যক্তিগত জীৱন আৰু স্থানৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণৰ অনুমতি প্ৰদান কৰে।
- অন্যান্য অধিকাৰ শক্তিশালীকৰণ : বাক স্বাধীনতা, শাৰীৰিক অখণ্ডতা আৰু ব্যক্তিগত সম্পৰ্কৰ দৰে অধিকাৰক সমৰ্থন কৰে।
- ৰাষ্ট্ৰৰ ক্ষমতাৰ ওপৰত সীমাবদ্ধতা : ই আইনী, বৈধ আৰু আনুপাতিক ৰাষ্ট্ৰৰ পদক্ষেপৰ প্ৰয়োজনীয়তাত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।
- গণতন্ত্ৰক উৎসাহিতকৰণ : ই নিৰীক্ষণৰ ভয়-শংকা অবিহনে মুক্ত অভিব্যক্তি আৰু অংশগ্ৰহণৰ প্ৰসাৰ কৰে।
গোপনীয়তা সুৰক্ষিত কৰাৰ বাবে চৰকাৰৰ পদক্ষেপসমূহ কি কি?
- বি এন শ্ৰীকৃষ্ণ সমিতি (B N Srikrishna Committee)
- চৰকাৰে ন্যায়াধীশ বি এন শ্ৰীকৃষ্ণৰ অধ্যক্ষতাত তথ্য সুৰক্ষা সম্পৰ্কীয় বিশেষজ্ঞৰ এখন সমিতি নিয়োগ কৰিছিল যিয়ে ২০১৮ চনৰ জুলাইত ইয়াৰ প্ৰতিবেদন দাখিল কৰিছিল।
- তথ্য প্ৰযুক্তি আইন, ২০০০ (Information Technology Act, 2000)
- তথ্য প্ৰযুক্তি আইনত কম্পিউটাৰ প্ৰণালীৰ পৰা পোৱা তথ্যৰ সৈতে সম্পৰ্কিত কিছুমান উলংঘনৰ বিৰুদ্ধে সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে। ইয়াত কম্পিউটাৰ, কম্পিউটাৰ প্ৰণালী আৰু তাত সংৰক্ষিত তথ্যৰ অননুমোদিত ব্যৱহাৰ প্ৰতিৰোধ কৰাৰ ব্যৱস্থা আছে।
উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ দ্বাৰা মৌলিক হিচাপে স্বীকৃত গোপনীয়তাৰ অধিকাৰে ব্যক্তিগত স্বায়ত্তশাসন আৰু ব্যক্তিগত তথ্য সুৰক্ষিত কৰাত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। চলি থকা প্ৰচেষ্টা যেনে, আইনী সুৰক্ষা আৰু বি এন শ্ৰীকৃষ্ণ সমিতিৰ পৰামৰ্শসমূহৰ লক্ষ্য হৈছে ডিজিটেল যুগত ব্যক্তিৰ গোপনীয়তাৰ অধিকাৰক সমৰ্থন কৰা।
