ভাৰত চৰকাৰে সেউজ প্ৰক্ষালনৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিবলৈ নতুন নিৰ্দেশনা প্ৰৱৰ্তন কৰিছে-য’ত প্ৰতিষ্ঠানসমূহে তেওঁলোকৰ সামগ্ৰীসমূহ পৰিৱেশ অনুকূল হোৱাৰ বিষয়ে অতিৰঞ্জিত বা মিছা দাবী কৰে।
কেন্দ্ৰীয় উপভোক্তা সুৰক্ষা কৰ্তৃপক্ষ (Central Consumer Protection Authority (CCPA)) ৰ দ্বাৰা জাৰি কৰা নিৰ্দেশনাসমূহৰ লক্ষ্য হৈছে কোম্পানীসমূহক বৈজ্ঞানিক প্ৰমাণৰ সৈতে তেওঁলোকৰ পৰিৱেশগত দাবী প্ৰমাণ কৰোৱা।
গ্ৰীণ ৱাশ্বিং বা সেউজ প্ৰক্ষালন (GREENWASHING) কি?
- গ্ৰীণ ৱাশ্বিং হৈছে সেই প্ৰথা য’ত কোনো প্ৰতিষ্ঠান, সংস্থা বা চৰকাৰে তেওঁলোকৰ সামগ্ৰী বা কাৰ্যসমূহ পৰিৱেশ অনুকূল বা জলবায়ু অনুকূলিত বুলি সন্দেহজনক দাবী কৰে।
- এই প্ৰৱণতা জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বিৰুদ্ধে ব্যৱসায়ৰ ওপৰত বৰ্ধিত চাপৰ দ্বাৰা চালিত হয়, যাৰ ফলত প্ৰায়ে বিপথগামী বিজ্ঞাপনৰ সৃষ্টি হয়।
নতুন নিৰ্দেশনাৰ সংক্ষিপ্ত বিৱৰণঃ
- এই নিৰ্দেশনাসমূহ বিভ্রান্তিমূলক বিজ্ঞাপনৰ বিৰুদ্ধে ভাৰত চৰকাৰে গ্ৰহণ কৰা কঠোৰ পদক্ষেপৰ অংশ।
- এই সেউজ প্ৰক্ষালন প্ৰতিৰোধ নিয়মাৱলী ২০২২ চনত প্ৰস্তুত কৰা অপপ্ৰচাৰমূলক বিজ্ঞাপন আৰু অনুমোদন প্ৰতিৰোধৰ দৰে বিদ্যমান নিয়মসমূহ (Prevention of Misleading Advertisements and Endorsements)ৰ পৰিপূৰক।
ছয়টা মূল নীতিঃ
- সত্যতা আৰু সঠিকতাঃ জনবায়ু-অনুকুলিত বুলি কৰা দাবীবোৰ বিশ্বাসযোগ্য উৎসৰ পৰা প্ৰমাণিত তথ্যৰ ওপৰত আধাৰিত হ’ব লাগিব।
- স্পষ্টতাঃ “সেউজীয়া” (green) ৰ দৰে শব্দবোৰ স্পষ্ট আৰু নিৰ্দিষ্ট তথ্যৰ দ্বাৰা সমৰ্থিত হ’ব লাগে।
- প্ৰাসংগিকতাঃ তুলনাবোৰ অৰ্থপূৰ্ণ, পৰীক্ষা কৰিব পৰা তথ্যৰ ওপৰত আধাৰিত হ’ব লাগে।
- প্ৰকাশঃ সেউজ-অনুকুল বা পৰিৱেশ-অনুকুল বুলি কৰা দাবীবোৰ কেৱল কিছুমান সামগ্ৰীৰ দিশৰ বাবেহে প্ৰযোজ্য হয় নেকি তাক স্পষ্টভাৱে প্ৰকাশ কৰিব লাগিব।
- কল্পনাঃ পৰিৱেশগত লাভালাভৰ পৰামৰ্শ দিয়া বিভ্রান্তিমূলক দৃশ্যৰ পৰা আঁতৰি থাকক।
- অনুমোদনঃ কেৱল প্ৰমাণিত অনুমোদন ব্যৱহাৰ কৰা প্ৰমাণ অবিহনে “পৰিৱেশ-অনুকূল” ৰ দৰে অস্পষ্ট শব্দবোৰ পৰিহাৰ কৰিব লাগিব।
পৰিহাৰ কৰিব লগা বা সাৱধানতাৰে ব্যৱহাৰ কৰিব লগা মূল চৰ্তসমূহঃ
- “পৰিৱেশ অনুকূল” (eco-friendly), “বহনক্ষম” (sustainable), “কাৰ্বন নিৰপেক্ষ”(carbon- neutral), আৰু “প্ৰাকৃতিক” (natural) ৰ দৰে শব্দবোৰ কেৱল তেতিয়াহে ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে যদিহে সেইবোৰ সঠিক আৰু পৰীক্ষা কৰিব পৰা হয়।
- কোম্পানীসমূহে অস্পষ্ট বৰ্ণনা পৰিহাৰ কৰিব লাগিব আৰু “সেউজ”(green) বা “পৰিৱেশগতভাৱে সুৰক্ষিত” (environmentally safe) ৰ দৰে শব্দ ব্যৱহাৰ কৰোঁতে সহায়ক তথ্য প্ৰদান কৰিব লাগিব।
গ্ৰহণযোগ্য দাবীঃ
- প্ৰতাৰণামূলক নহ’লে বিজ্ঞাপনসমূহত “স্পষ্ট অতিৰঞ্জন” (Obvious hyperbole) ৰ অনুমতি দিয়া হয়।
এই নিৰ্দেশনাসমূহৰ গুৰুত্বঃ
- এই নিৰ্দেশনাসমূহৰ লক্ষ্য হৈছে গ্ৰাহকসকলক বিভ্রান্তিমূলক পৰিৱেশগত দাবীৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰা আৰু ব্যৱসায়িক কাৰ্য-কলাপসমূহে দায়িত্বশীলভাৱে কাম কৰাটো নিশ্চিত কৰা।
- ই প্ৰতিষ্ঠানসমূহক তেওঁলোকৰ সামগ্ৰী আৰু সেৱাৰ পাৰিপাৰ্শ্বিক প্ৰভাৱৰ বিষয়ে স্বচ্ছ আৰু সৎ হোৱাটো বিচাৰে।
সেউজ প্ৰক্ষালন-সম্পৰ্কীয় নতুন নিৰ্দেশনাসমূহ বজাৰত স্বচ্ছতা আৰু দায়বদ্ধতা নিশ্চিত কৰা, গ্ৰাহকসকলক প্ৰতাৰণা মূলক পৰিৱেশগত দাবীৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ। এইক্ষেত্ৰত কিহে বৈধ দাবী গঠন কৰিব আৰু তাৰ বাবে কি বিশ্বাসযোগ্য প্ৰমাণৰ প্ৰয়োজন হয় সেইক্ষেত্ৰত স্পষ্ট নীতি নিৰ্ধাৰণ কৰি, চৰকাৰে দায়িত্বশীল কৰ্প’ৰেট আচৰণৰ প্ৰসাৰ কৰিছে আৰু গ্ৰাহকসকলক জ্ঞাত সিদ্ধান্ত লোৱাত সহায় কৰিছে। ব্যৱসায়িক কাৰ্যকলাপসমূহে নিৰ্দেশনাসমূহৰ স্থায়িত্ব বজাই ৰখাৰ সমান্তৰালভাৱে এই ব্যৱস্থাসমূহ প্ৰকৃত পৰিৱেশগত প্ৰচেষ্টাক কেৱল ‘সেউজ প্ৰক্ষালন’ ধাৰণাৰ পৰা পৃথক কৰাত গুৰুত্বপূৰ্ণ হ’ব।
