আন্তঃৰাজ্যিক পৰিষদ
- কেন্দ্ৰ-ৰাজ্য আৰু আন্তঃৰাজ্যিক সহযোগিতা বৃদ্ধিৰ বাবে সংবিধানৰ ২৬৩ নং অনুচ্ছেদৰ অধীনত গঠন কৰা হৈছিল।
- চৰকাৰিয়া আয়োগৰ (Sarkaria Commission) পৰামৰ্শ (১৯৮৮) অনুসৰি ১৯৯০ চনত ৰাষ্ট্ৰপতিৰ আদেশৰ (Presidential Order) জৰিয়তে আন্তঃৰাজ্যিক পৰিষদ গঠন কৰা হৈছিল।
- আন্তঃৰাজ্যিক পৰিষদৰ কাৰ্যসমূহঃ
- কেন্দ্ৰ-ৰাজ্য আৰু আন্তঃৰাজ্যিক সমন্বয় নীতিৰ সম্পৰ্কে ই আলোচনা আৰু পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।
- এই পৰিষদে আন্তঃৰাজ্যিক বিবাদসমূহৰ তদন্ত কৰে আৰু মসৃণ প্ৰশাসন নিশ্চিত কৰে।
- গঠনঃ
- পৰিষদৰ অধ্যক্ষঃ প্ৰধানমন্ত্ৰী।
- আন্তঃৰাজ্যিক পৰিষদত অন্তৰ্গত সদস্যসকল হ’ল ক্ৰমে –
- বিধানসভাযুক্ত ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহৰ মুখ্যমন্ত্ৰীসকল।
- বিধান সভা নথকা কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহৰ উপ-ৰাজ্যপালসকল।
- ছয়জন কেন্দ্ৰীয় কেবিনেট মন্ত্ৰী (প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ দ্বাৰা মনোনীত)
- ১৯৯০ আৰু ১৯৯৬ চনৰ সংশোধনীসমূহে ৰাজ্যপাল (ৰাষ্ট্ৰপতি শাসনাধীন ৰাজ্যসমূহৰ ক্ষেত্ৰত) আৰু স্থায়ী আমন্ত্ৰিতসকলৰ অন্তৰ্ভুক্তিৰ ব্যৱস্থা সংযোগ কৰিছিল।
- গৃহ মন্ত্ৰীৰ নেতৃত্বাধীন স্থায়ী সমিতি এখনে বাহাল থকা আলোচনাসমূহ পৰিচালনা কৰে।
- সচিবালয়ঃ
- ১৯৯১ চনত নতুন দিল্লীত আন্তঃৰাজ্যিক পৰিষদ সচিবালয় (Inter-State Council Secretariat) স্থাপন কৰা হৈছিল।
- ২০১১ চনৰ পৰা এই মুখ্য কাৰ্যালয়ে আঞ্চলিক পৰিষদসমূহৰ সচিবীয় কাৰ্যসমূহ পৰ্যবেক্ষণ কৰি আহিছে।
আন্তঃৰাজ্যিক পৰিষদৰ সুবিধাসমূহ
- ই সহযোগিতামূলক যুক্তৰাষ্ট্ৰীয়তাবাদ বৃদ্ধি কৰে আৰু কেন্দ্ৰীয়-ৰাজ্যিক আধিপত্য প্ৰতিহত কৰে।
- ই নীতিগত বৈধতা গঢ়ি তোলে আৰু ঐক্যমতৰ জৰিয়তে সংঘাত হ্ৰাস কৰে।
- গুৰুত্বপূৰ্ণ সংস্কাৰৰ সময়ত সাংবিধানিক পৰিকাঠামোৰ ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰে (যেনে, পণ্য আৰু সেৱা কৰ, বিমুদ্রাকৰণ)
আন্তঃৰাজ্যিক পৰিষদে সন্মুখীন হোৱা প্ৰত্যাহ্বানসমূহ
- বিৰল বৈঠকসমূহঃ
- ১৯৯০ চনৰ পৰা আন্তঃৰাজ্যিক পৰিষদৰ মাত্ৰ ১১খন বৈঠক অনুষ্ঠিত হৈছিল; তিনিখন বাৰ্ষিক বৈঠকৰ বাবে নিৰ্দেশ দিয়া স্বত্বেও ২০১৬ চনত অন্তিমখন বৈঠক অনুষ্ঠিত হৈছিল।
- বন্ধনহীন প্ৰকৃতিঃ
- চুপাৰিছসমূহ হ’ল পৰামৰ্শমূলক, সীমিত বলৱৎকৰণ আৰু প্ৰভাৱযুক্ত।
- শক্তিশালী কাৰ্য-অনুসৰণ প্ৰণালীৰ অভাৱে পৰামৰ্শৰ ৰূপায়ণত বাধা দিয়ে।
- ৰাজনৈতিক গতিবিধিঃ
- কেন্দ্ৰ আৰু ৰাজ্য চৰকাৰৰ মাজত ভিন্ন মতাদৰ্শই ঐক্যমত্য গঢ়ি তোলাত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে।
আন্তঃৰাজ্যিক পৰিষদৰ ফলপ্ৰসূতাৰ বাবে সংস্কাৰৰ প্ৰয়োজন
- আইনী পৰিকাঠামো শক্তিশালীকৰণ :
- পুঞ্চি আয়োগ (Punchhi Commission) (২০১০) পৰামৰ্শ অনুসৰি আন্তঃৰাজ্যিক পৰিষদৰ মৰ্যাদা বৃদ্ধি কৰিবলৈ ২৬৩ নং অনুচ্ছেদ সংশোধন কৰা উচিত।
- নিয়মীয়া বৈঠকসমূহঃ
- ধাৰাবাহিকতা নিশ্চিত কৰিবলৈ সংগত আৰু সময়োপযোগী বৈঠকৰ বাবে কৰ্তৃত্বদৰ্শী নিৰ্দেশনা পুনৰুজ্জীৱিত কৰা।
- কাৰ্যসূচী নিৰ্ধাৰণঃ
- জল বিবাদ, আন্তঃগাঁথনি আৰু অৰ্থনৈতিক সহযোগিতাৰ দৰে মূল বিষয়সমূহৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা।
- প্ৰযুক্তিৰ একত্ৰীকৰণঃ
- যোগাযোগ, তথ্য ভাগ-বতৰা আৰু সুবিন্যস্ত সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ বাবে ডিজিটেল প্লেটফৰ্মসমূহ ব্যৱহাৰ কৰা।
ভাৰতৰ যুক্তৰাষ্ট্ৰীয় পৰিকাঠামোৰ বাবে আন্তঃৰাজ্যিক পৰিষদ গুৰুত্বপূৰ্ণ, কিন্তু ইয়াক এক সক্ৰিয়, ক্ষমতাপ্ৰাপ্ত সংস্থালৈ বিকশিত কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তা আছে। ইয়াৰ হকে জনাদেশ (কৰ্তৃত্বদৰ্শী নিৰ্দেশনা) শক্তিশালী কৰা, নিয়মীয়া বৈঠকৰ অনুষ্ঠিতি নিশ্চিত কৰা আৰু সংস্কাৰ গ্ৰহণ কৰাটো গভীৰ কেন্দ্ৰ-ৰাজ্য সহযোগিতা বৃদ্ধি আৰু প্ৰশাসনৰ প্ৰত্যাহ্বানৰ মোকাবিলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ হ’ব।
