ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থাই (Indian Space Research Organisation (ISRO)) ৫ ডিচেম্বৰত পিএছএলভি-চি৫৯ ৰকেট ব্যৱহাৰ কৰি ইউৰোপীয় মহাকাশ সংস্থাৰ (European Space Agency’s (ESA)) প্ৰবা-৪ অভিযান আৰম্ভ কৰিছিল।
- এই অভিযানৰ লক্ষ্য হৈছে সূৰ্যৰ বায়ুমণ্ডলৰ আটাইতকৈ বাহিৰৰ আৰু উষ্ণ অংশ সৌৰমুকুট (solar corona) বিষয়ে অধ্যয়ন কৰা।
- প্ৰ’বা-৩ এ প্ৰথমবাৰৰ বাবে “নিখুঁত গঠন উৰণ” (precision formation flying) চিহ্নিত কৰে, য’ত দুটা উপগ্ৰহে মহাকাশত এক নিৰ্দিষ্ট বিন্যাস বজাই ৰাখিছিল
প্ৰ’বা-৩ ৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহ
- ব্যয় আৰু নক্সা :
- আনুমানিক ২০০ মিলিয়ন ইউৰো ব্যয়েৰে প্ৰ’বা-৩ বিকশিত কৰা হৈছে।
- জীৱনকালঃ ২ বছৰ।
- ১৯.৭ ঘণ্টাৰ কক্ষপথৰ সৈতে উচ্চ উপবৃত্তাকাৰ পথেৰে (৬০০ কিলোমিটাৰ x ৬০,৫৩০ কিলোমিটাৰ) কক্ষপথ (highly elliptical path) আবৃত।
- উপগ্ৰহ বিন্যাসঃ
- ইয়াত দুটা উপগ্ৰহ আছেঃ
- অকুল্টাৰ স্পেচক্ৰাফ্ট (Occulter Spacecraft) (২০০ কেজি)
- কৰোনাগ্ৰাফ স্পেচক্ৰাফ্ট (Coronagraph Spacecraft) (৩৪০ কিল’গ্ৰাম)
- প্ৰাকৃতিক সূৰ্যগ্ৰহণ অনুকৰণ কৰি উপগ্ৰহবোৰ ১৫০ মিটাৰৰ নিৰ্দিষ্ট দূৰত্বৰ দ্বাৰা পৃথক হৈ একেলগে উৰে।
- ইয়াত দুটা উপগ্ৰহ আছেঃ
- বৈজ্ঞানিক লক্ষ্যসমূহঃ
- সূৰ্যৰ উজ্জ্বল পোহৰক বাধা দিবলৈ আৰু ইয়াৰ সৌৰমুকুট বিশদভাৱে পৰ্যবেক্ষণ কৰিবলৈ এটা কৃত্ৰিম সৌৰ ক’ৰোনাগ্ৰাফ গঠন কৰা।
- ই নিম্নলিখিত সৌৰ পৰিঘটনাৰ পৰ্যবেক্ষণ সক্ষম কৰে যেনেঃ
- সৌৰ ধুমুহা (Solar storms)
- সৌৰ বতাহ (Solar winds)
- মহাকাশ বতৰৰ ঘটনাসমূহ (Space weather events)
প্র’বা-৩ মহাকাশযানত থকা যন্ত্ৰসমূহ
- এছপিক্স (ASPIICS) : ১৪ মিটাৰৰ অ’কাল্টিং ডিস্কৰ (occulting disk) দ্বাৰা সূৰ্যৰ পোহৰ থূপাই ক’ৰোনাৰ ছবি বন্দী কৰে।
- দাৰা (DARA) : ই মুঠ সৌৰ শক্তি (সৌৰ বিকিৰণ) পৰিমাপ কৰে।
- থ্ৰীডিইইএছ (3DEES) : ই ইলেক্ট্ৰন ফ্লাক্স (electron flux) আৰু মহাকাশ বতৰৰ (space weather)অধ্যয়ন কৰিব।
প্ৰ’বা-৩ ৰ গুৰুত্ব
- বৈজ্ঞানিক গুৰুত্বঃ
- প্ৰ “বা-৩ এ এটা স্থিৰ কৃত্ৰিম সূৰ্যগ্ৰহণৰ সৃষ্টি কৰিব, যাৰ ফলত বছৰি ৬ ঘণ্টা লৈকে সৌৰমুকুটৰ বিশদ পৰ্যবেক্ষণ কৰিব পৰা যাব।
- ই মহাকাশৰ বতৰ আৰু সৌৰ পৰিঘটনা বোধগম্যতাৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ক্ষেত্ৰ সৌৰমুকুট অধ্যয়ন কৰাত সহায় কৰে।
- অনন্য পদ্ধতিঃ
- নিখুঁত উৰণৰ ফলত অকুল্টাৰ আৰু ক’ৰোনাগ্ৰাফ উপগ্ৰহদ্বয়ে মিলিমিটাৰ-স্তৰৰ সঠিকতাৰে নিজৰ আপেক্ষিক অৱস্থান বজাই ৰাখিব পাৰে।
- এনে অৱস্থানে সূৰ্যৰ স্বতন্ত্ৰ আৰু সঠিক পৰ্যবেক্ষণৰ অনুমতি দিয়ে।
ভাৰতৰ বাবে লাভালাভ
- মহাকাশ সামৰ্থ্যৰ অগ্ৰগতিঃ
- আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মহাকাশ সহযোগিতাৰ বাবে এক নিৰ্ভৰযোগ্য অংশীদাৰ হিচাপে ভাৰতৰ স্থিতি শক্তিশালী কৰা।
- উচ্চ নিখুঁততাৰ প্ৰয়োজন হোৱা জটিল অভিযানসমূহ পৰিচালনাকৰাত ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থাৰ সামৰ্থ্য প্ৰদৰ্শন কৰে।
- ব্যয়বহুল আৰম্ভণিঃ
- প্ৰবা-৩ উৎক্ষেপণৰ জৰিয়তে গোলকীয় অংশীদাৰসকলৰ বাবে ভাৰতৰ সুলভ মহাকাশ সমাধানৰ ওপৰত আলোকপাত কৰা হৈছে।
- সহযোগিতামূলক সুযোগঃ
- ভাৰতীয় সৌৰ পদাৰ্থবিজ্ঞানীসকলে এই অভিযানৰ বৈজ্ঞানিক লক্ষ্যসমূহৰ ধাৰণাত সক্ৰিয়ভাৱে জড়িত হৈ আছে।
- প্ৰ’বা-৩ এ ইউৰোপীয় বিজ্ঞানীসকলৰ সৈতে সহযোগিতামূলক গৱেষণাৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে।
- প্ৰ’বা-৩ ৰ পৰা প্ৰাপ্ত তথ্য ২০২৩ চনত সূত্ৰপাত ঘটা ভাৰতৰ সৌৰ অভিযান আদিত্য-এল ১ ৰ পৰিপূৰক।
- বৈজ্ঞানিক উন্নতিঃ
- সূৰ্য আৰু ইয়াৰ অল্প-জ্ঞাত বৈশিষ্ট্যসমূহৰ বিষয়ে নতুন আৱিষ্কাৰত সহায় কৰি প্ৰ’বা-৩ য়ে ভাৰতীয় গৱেষকসকলৰ বাবে একচেটিয়া তথ্য প্ৰদান কৰে।
