কেন্দ্ৰীয় কেবিনেটে ২০২৫ চনৰ ১ জানুৱাৰীৰ পৰা আৰম্ভ হ’বলগীয়া একত্ৰিত মঞ্চৰ অধীনত চৰকাৰী উচ্চ শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানসমূহক (HEIs) ১৩,০০০ পাণ্ডিত্যপূর্ণ পত্ৰিকা (scholarly journals) প্ৰদানৰ ‘এক ৰাষ্ট্ৰ এক বৰঙণি’ পদক্ষেপৰ বাবে ৬,০০০ কোটি টকাৰ আবণ্টনত অনুমোদন জনাইছে।
সাম্প্ৰতিক পৰিস্থিতি
- প্ৰৱেশাধিকাৰ পদ্ধতিঃ উচ্চ পৰ্যায়ৰ শিক্ষানুষ্ঠানসমূহে নিম্নোক্ত উপায়েৰে পত্ৰিকাসমূহৰ প্ৰৱেশাধিকাৰ লাভ কৰে-
- ১০ টা পুথিভঁৰাল গোটবন্ধন : এই দহটা পুথিভঁৰাল গোটবন্ধন বিভিন্ন মন্ত্ৰালয়ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয়।
- ব্যক্তিগত বৰঙণি : ২৫০০ উচ্চ শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানৰ বাবে ৮১০০ পত্ৰিকা সামৰি লোৱা হ’ব।
- উদাহৰণঃ বিশ্ববিদ্যালয় অনুদান আয়োগ (UGC)ৰ অধীনত থকা ইনফ্লিবনেট (INFLIBNET)-এ উচ্চ শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ বাবে পত্ৰিকাসমূহলৈ প্ৰৱেশাধিকাৰ নিৰীক্ষণ কৰে।
‘এক ৰাষ্ট্ৰ এক বৰঙণি’ ৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহ
- একত্ৰিত মঞ্চ (Unified Platform) : ই এলচেভিয়াৰ (Elsevier), স্প্রিংগাৰ (Springer), ৱিলি (Wiley), আৰু আই. ই. ই. ই. (IEEE) ৰ দৰে ৩০টা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰকাশকৰ পৰা ১৩,০০০ পত্ৰিকালৈ প্ৰৱেশাধিকাৰ প্ৰদান কৰিব।
- ব্যয় দক্ষতাঃ কেন্দ্ৰীয়কৃত দৰ-দামে বাৰ্ষিক ব্যয় ৪,০০০ কোটি টকাৰ পৰা ১৮০০ কোটি টকালৈ হ্ৰাস কৰিছিল।
- কাৰ্য্যকৰীকৰণঃ ‘ইনফ্লিবনেট’-এ এই মঞ্চখন পৰিচালনা কৰিব।
- নমনীয়তাঃ অৱশ্যে উচ্চ শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানসমূহে ইচ্ছানুসৰি ব্যক্তিগতভাৱে পত্ৰিকাসমূহৰ অতিৰিক্ত সদস্যপদ গ্ৰহণ কৰিব পাৰে।
এক ৰাষ্ট্ৰ এক বৰঙণি
- ই ৬,৩০০টা শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানত ৫৫ লাখ ছাত্ৰ-ছাত্ৰী, গৱেষক আৰু শিক্ষক-শিক্ষয়িত্ৰীৰ বাবে পত্ৰিকাসমূহলৈ প্ৰৱেশাধিকাৰ সম্প্ৰসাৰিত কৰিব।
- ই পুনৰাবৃত্তি পৰিহাৰ কৰাৰ লগতে ব্যয় হ্ৰাস কৰিব।
- ই প্ৰকাশকসকলৰ সৈতে দৰদাম কৰাৰ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰিব।
- ই পত্ৰিকাৰ ব্যৱহাৰ আৰু ডাউনল’ডৰ সম্পৰ্কে অন্তৰ্দৃষ্টি প্ৰদান কৰিব।
ভৱিষ্যতৰ পদক্ষেপসমূহ
- এ. পি. চি. দৰদাম (APC Negotiations) : পত্ৰিকিত প্ৰকাশৰ বাবে প্ৰবন্ধ প্ৰক্ৰিয়াকৰণ মাচুল (Article Processing Charges (APCs)) ও প্ৰামাণিক কৰা হ’ব।
- ব্যক্তিগত উচ্চ শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানসমূহঃ ‘এক ৰাষ্ট্ৰ এক বৰঙণি’ ত ব্যক্তিগত উচ্চ শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ অন্তৰ্ভুক্তি বিবেচনাধীন হৈ আছে।
