ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকে ইয়াৰ বাৰ্ষিক “ট্ৰেণ্ডছ এণ্ড প্ৰগ্ৰেছ অৱ বেংকিং ইন ইণ্ডিয়া ২০২৩-২৪” (“Trends and Progress of Banking in India 2023-24”) প্ৰতিবেদনত অসুৰক্ষিত ঋণ আৰু ব্যক্তিগত ঋণৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা বৃদ্ধিৰ ওপৰত উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰিছে। মুঠ অনা-কাৰ্যকৰী সম্পদ (Gross Non-Performing Assets (GNPA)) হ্ৰাস পোৱা আৰু স্থায়ী লাভজনকতা থকা স্বত্বেও, প্ৰতিবেদনখনত উদীয়মান বিত্তীয় বিপদাশংকাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে।
আৰবিআইৰ প্ৰতিবেদনৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশসমূহ
- অনা-কাৰ্যকৰী সম্পদৰ পৰিমাণ হ্ৰাস :
- মুঠ অনা-কাৰ্যকৰী সম্পদৰ পৰিমাণ ১৩ বছৰৰ নিম্নতম ২.৭% (মাৰ্চ ২০২৪) লৈ হ্ৰাস পাইছে আৰু ২.৫% (ছেপ্টেম্বৰ ২০২৪) লৈ হ্ৰাস পাইছে।
- খুচুৰা ঋণ খণ্ডঃ সৰ্বনিম্ন মুঠ অনা-কাৰ্যকৰী সম্পদৰ অনুপাত ১.২% (ছেপ্টেম্বৰ ২০২৪)
- কৃষি ঋণঃ সৰ্বোচ্চ মুঠ অনা-কাৰ্যকৰী সম্পদৰ অনুপাত ৬.২%।
- শিক্ষা ঋণঃ উল্লেখযোগ্য উন্নতি, ৫.৮% (মাৰ্চ ২০২৩) ৰ পৰা ২.৭% (ছেপ্টেম্বৰ ২০২৪) লৈ হ্ৰাস পাইছে।
- লাভজনকতাঃ
- সম্পত্তিৰ ওপৰত প্ৰৱিৱৰণ (Return on Assets (RoA)) ১.৪% (২০২৪-২৫ ৰ প্ৰথম অৰ্ধেক) আৰু ইকুইটিৰ ওপৰত ৰিটাৰ্ণ (Return on Equity (RoE)) ১৪.৬% (বিত্তীয় বৰ্ষ ২০২৪) ত বেংকৰ লাভজনকতা বৃদ্ধি পাইছে।
- এন.বি.এফ.চি. (অনা-বেংকিং বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠান) খণ্ডই দুই অংকৰ ঋণ বৃদ্ধি (double-digit credit growth) শক্তিশালী মূলধন পৰ্যাপ্ত অনুপাত (Capital Adequacy Ratios (CRAR)) আৰু উন্নত সম্পদৰ মানদণ্ড প্ৰতিফলিত কৰিছে।
- অনুসূচীত বাণিজ্যিক বেংকসমূহ (Scheduled Commercial Banks (SCBs)) : এই বেংক সমূহে শক্তিশালী ঋণ আৰু জমা বৃদ্ধি কৰিছে।
- নগৰ সমবায় বেংকসমূহে (Urban Co-operative Banks (UCBs)) : এই বেংকসমূহে সম্পত্তিৰ গুণগত মান, কেপিটেল বাফাৰ (capital buffers) আৰু লাভজনকতা বৃদ্ধি কৰে।
- অসুৰক্ষিত ঋণৰ বৰ্ধিত অংশঃ
- এছচিবিৰ মুঠ ঋণত অসুৰক্ষিত ঋণৰ অংশ ২৫.৫% লৈ বৃদ্ধি পাইছে (মাৰ্চ ২০২৩) সামান্য হ্ৰাস হৈ ২৫.৩% লৈ (মাৰ্চ ২০২৪)
- ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকে ২০২৪ চনৰ নৱেম্বৰ মাহত অধিক কঠোৰ নিয়ম প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল। ফলত ৰিস্ক ৱেইট (risk weights) আৰু কেপিং এক্সপ’জাৰ সীমা (capping exposure limits) বৃদ্ধি পাইছিল।
- নিৰ্দেশনাসমূহ শিথিলভাৱে পালন কৰাৰ বাবে টপ-আপ ঋণৰ (top-up loans) অপব্যৱহাৰৰ ওপৰত উদ্বেগৰ সৃষ্টি হৈছিল; সম্পত্তিৰ মূল্য হ্ৰাস কৰি সুৰক্ষিত কৰা বাধ্যতামূলক টপ-আপ ঋণক অসুৰক্ষিত ঋণ হিচাপে শ্ৰেণীবদ্ধ কৰা হৈছিল।
- অন্ধকাৰ আৰ্হিৰ উত্থান (Rise of Dark Patterns) :
- প্ৰতিবেদনখনত গ্ৰাহকৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণত হোৱা হেৰফেৰৰ ওপৰত আলোকপাত কৰা হৈছিল; কেন্দ্ৰীয় উপভোক্তা সুৰক্ষা কৰ্তৃপক্ষই (Central Consumer Protection Authority (CCPA)) নিৰ্দেশনা জাৰি কৰিছিল, আৰু ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকে নিয়ন্ত্ৰিত সংস্থাসমূহৰ মাজত বিষয়টোৰ মূল্যায়ন কৰি আছে।
- উচ্চ কৰ্মচাৰীৰ নিয়োগ :
- যোৱা তিনি বছৰত চাকৰি হেৰুওৱাৰ হাৰ ২৫% লৈ উপনীত হৈছে। ফলত সেৱা প্ৰদানত ব্যাঘাত, প্ৰতিষ্ঠানিক জ্ঞানৰ ক্ষতি, আৰু নিযুক্তি ব্যয় বৃদ্ধিৰ দৰে কাৰ্য্যকৰী বিপদাশংকাৰ সৃষ্টি হৈছে।
- ফলপ্ৰসূতা হ্ৰাসকৰণ অনুপাতঃ
- ২০২৩-২৪ বৰ্ষত হ্ৰাসৰ অনুপাত (Attrition rates) উন্নত হৈছিল; ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বেংকসমূহৰ (public sector banks (PVBs)) তুলনাত ব্যক্তিগত খণ্ডৰ বেংকসমূহৰ (private sector banks (PSBs)) অনুপাত অধিক আছিল কাৰণ নতুনকৈ এনপিএ বৃদ্ধি পাইছিল।
- ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ পৰামৰ্শঃ
- উন্নত অন-বোর্ডিং (onboarding), প্ৰশিক্ষণ, পৰামৰ্শদাতা, প্ৰতিযোগিতামূলক লাভালাভ, আৰু এক সমৰ্থনকাৰী কৰ্মক্ষেত্ৰৰ সংস্কৃতি গঢ়ি তোলাৰ দৰে কৌশলৰ সৈতে কৰ্মচাৰীৰ চাকৰি হেৰুওৱাৰ সমস্যা সমাধান কৰিবলৈ ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকে পৰামৰ্শ আগবঢ়াইছিল।
- অসুৰক্ষিত ঋণৰ সৈতে জড়িত বিপদ হ্ৰাস কৰিবলৈ ঋণ মূল্যায়ন আৰু বিচক্ষণ নিৰ্দেশনাৰ সৈতে অনুপালন শক্তিশালী কৰাত মনোনিৱেশ কৰিবলৈ ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকে পৰামৰ্শ আগবঢ়াইছে।
