ভাৰত চৰকাৰে ২০১৫ চনত নগৰ অঞ্চলসমূহক নাগৰিক-কেন্দ্ৰিক আৰু বহনক্ষম পৰিৱেশলৈ ৰূপান্তৰিত কৰাৰ লক্ষ্যৰে স্মাৰ্ট চিটি মিছন (Smart Cities Mission (SCM)) আৰম্ভ কৰিছিল।
স্মাৰ্ট শ্ৰেণীকোঠা হৈছে উন্নত শিক্ষণ আৰু শিক্ষণ পদ্ধতিৰ সুবিধাৰ বাবে ডিজাইন কৰা প্ৰযুক্তিগতভাৱে সজ্জিত স্থান। সেইবোৰত নিম্নোক্ত সঁজুলিসমূহ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয় যেনেঃ
- অন্তৰাক্ৰিয় শ্বেত ফলকসমূহ (Interactive whiteboards)
- উচ্চ গতিৰ ইণ্টাৰনেট সংযোগ
- প্ৰজেক্টৰসমূহ (Projectors)
- শ্ৰব্য-দৃশ্য সহায়কসমূহ
- ই-লার্নিং প্লেটফৰ্মসমূহ (E-learning platforms)
- ক্লাউড-আধাৰিত সম্পদ (Cloud-based resources) আৰু এপ্লিকেচনসমূহ (applications)
এই বৈশিষ্ট্যসমূহে এক আকৰ্ষণীয় শিক্ষণ পৰিৱেশৰ সৃষ্টি কৰে য’ত শিক্ষাৰ্থী আৰু শিক্ষকসকলে অধিক ফলপ্ৰসূভাৱে মত বিনিময় কৰিব পাৰে।
স্মাৰ্ট চিটি মিছনৰ অধীনত স্মাৰ্ট শ্ৰেণীকোঠা
স্মাৰ্ট চিটি মিছনৰ অধীনত, কেইবাটাও নগৰ স্থানীয় সংস্থাই (ইউএলবি) ডিজিটেল বিভাজন দূৰ কৰিবলৈ স্মাৰ্ট শ্ৰেণীকোঠা স্থাপনক অগ্ৰাধিকাৰ দিছে। ইয়াৰ অধীনত গৃহীত উদ্যোগটোৰ ভিতৰত একাংশ তলত উল্লেখ কৰা হ’ল –
- আন্তঃগাঁথনি উন্নয়নঃ বিদ্যমান বিদ্যালয়সমূহক ডিজিটেল সঁজুলিৰে উন্নীত কৰা।
- শিক্ষক প্ৰশিক্ষণঃ আধুনিক সঁজুলি কাৰ্যকৰীভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ শিক্ষকসকলক প্ৰশিক্ষণ প্ৰদান কৰা।
- সমল সৃষ্টিঃ আঞ্চলিক ভাষাত ডিজিটেল শৈক্ষিক সমল বিকশিত কৰা।
- সহযোগিতাঃ উদ্ভাৱনৰ বাবে প্ৰযুক্তি কোম্পানী, বেচৰকাৰী সংস্থা আৰু শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানৰ সৈতে অংশীদাৰীত্ব স্থাপন কৰা।
- নিৰীক্ষণ আৰু মূল্যায়নঃ শিক্ষাৰ্থীৰ অগ্ৰগতিৰ মূল্যায়ন কৰিবলৈ আৰু শিক্ষণৰ আৰ্হিবোৰ সংশোধন কৰিবলৈ বিশ্লেষণ ব্যৱহাৰ কৰা।
মূল উদ্দেশ্যসমূহ
- ডিজিটেল অন্তৰ্ভুক্তিৰ প্ৰসাৰঃ সমূহ আৰ্থ-সামাজিক পৃষ্ঠভূমিৰ শিক্ষাৰ্থীসকলে যাতে ডিজিটেল শিক্ষা লাভ কৰিব পাৰে সেয়া নিশ্চিত কৰা।
- শিক্ষাৰ মানদণ্ড বৃদ্ধিঃ জটিল ধাৰণাবোৰ সৰল কৰিবলৈ আৰু শিক্ষণক ব্যক্তিগতকৃত কৰিবলৈ প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰা।
- উদ্ভাৱনক উৎসাহিত কৰাঃ শিক্ষাৰ্থীসকলৰ মাজত সৃষ্টিশীল আৰু বিশ্লেষণাত্মক চিন্তাধাৰাক উৎসাহিত কৰা।
- দক্ষ সম্পদ ব্যৱস্থাপনাঃ ডিজিটেল প্লেটফৰ্ম ব্যৱহাৰ কৰি ভৌতিক আন্তঃগাঁথনিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা হ্ৰাস কৰা।
শিক্ষাৰ ওপৰত স্মাৰ্ট চিটি মিছনৰ প্ৰভাৱঃ
- ভাৰতীয় ব্যৱস্থাপনা প্ৰতিষ্ঠান, বাংগালোৰৰ এক অধ্যয়নত স্মাৰ্ট শ্ৰেণীকোঠাৰ জৰিয়তে উন্নত শিক্ষাৰ মানদণ্ডৰ ওপৰত আলোকপাত কৰা হৈছে।
- এই অধ্যয়ন অনুসৰি, ১৯ খন চহৰত বিদ্যালয়ৰ নামভৰ্তি ২২% বৃদ্ধি (২০১৫-১৬ ৰ পৰা ২০২৩-২৪) পাইছে।
- ৭১ খন চহৰৰ ২,৪০০ খন চৰকাৰী বিদ্যালয়ত ~ প্ৰায় ৯৫০০ টা স্মাৰ্ট শ্ৰেণীকোঠা ৰূপায়ণ কৰা হৈছে।
স্মাৰ্ট চিটি মিছনৰ সংক্ষিপ্ত বিৱৰণঃ
- নগৰীয়া জীৱন ধাৰণ আৰু বহনক্ষমতা বৃদ্ধিৰ বাবে গৃহ আৰু নগৰ পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ে ২০১৫ চনত স্মাৰ্ট চিটি মিছন আৰম্ভ কৰিছিল।
- ছাৰ (SAAR) প্লেটফৰ্ম (২০২২)- এই মঞ্চই নগৰীয়া গৱেষণা আৰু নথিপত্ৰৰ বাবে শিক্ষা জগত আৰু চৰকাৰক সংযোগ কৰে।
কাৰ্য্যকৰীকৰণগত অন্তৰ্দৃষ্টিঃ
- ইতিমধ্যে নানা ৰাজ্যত বহুতো প্ৰকল্প ৰূপায়ণ কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে, কৰ্ণাটকঃ ৮০টা প্ৰকল্প; ৰাজস্থানঃ ৫৩টা; তামিলনাডুঃ ২৩টা; দিল্লী : ১২টা; পশ্চিমবংগঃ ২টা প্ৰকল্প কাৰ্যক্ষম হৈ উঠিছে।
- শিক্ষক প্ৰশিক্ষণ কাৰ্যসূচীসমূহে উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়সমূহত স্মাৰ্ট শ্ৰেণীকোঠা অভিযোজনগত উন্নত কৰিছিল।
স্মাৰ্ট চিটি মিছনৰ পৰা ঘটনা অধ্যয়ন
- পুনেঃ পুনে চহৰখনে আন্তঃসংযোগমূলক শিক্ষণ মডিউল (module)ৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি পৌৰ নিগমৰ বিদ্যালয়সমূহত স্মাৰ্ট শ্ৰেণীকোঠা স্থাপন কৰিছিল।
- ভূপালঃ ইতিমধ্যে ভূপালত, প্ৰযুক্তিভিত্তিক শিক্ষা ব্যৱস্থা স্থাপনৰ লগতে শিক্ষক প্ৰশিক্ষণ কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰা হৈছে।
- বিশাখাপত্তনমঃ বিভিন্ন ভাষিক গোটৰ চাহিদা পূৰণৰ বাবে স্থানীয় ভাষাত বিষয়বস্তু বিতৰণ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে।
- জয়পুৰঃ শৈক্ষিক ফলাফল অনুসৰণ আৰু উন্নত কৰাৰ বাবে বাস্তৱ-সময়ৰ প্ৰদৰ্শন নিৰীক্ষণ গ্ৰহণ কৰা হৈছে।
স্মাৰ্ট চিটি মিছনৰ অধীনত স্মাৰ্ট শ্ৰেণীকোঠাত শিক্ষাক অধিক অন্তৰ্ভুক্তিমূলক, দক্ষ আৰু ভৱিষ্যতমুখী কৰি ৰূপান্তৰিত কৰাৰ সম্ভাৱনা বিৰাজমান । বিদ্যমান প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ মোকাবিলা কৰি আৰু অংশীদাৰসকলৰ মাজত সহযোগিতা বৃদ্ধি কৰি, এই উদ্যোগে ভাৰতৰ ডিজিটেলভাৱে শক্তিশালী সমাজৰ দৃষ্টিভংগীলৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰিহণা যোগাব পাৰে।
