Tag: LOK ADALAT

লোক আদালতঃ জনসাধাৰণৰ আদালত লোক আদালতৰ অৰ্থ হৈছে গান্ধীবাদী নীতিৰ ওপৰত আধাৰিত "জনসাধাৰণৰ আদালত" (People's Court)। উচ্চতম ন্যায়ালয়ে বিবাদ নিষ্পত্তিৰ এক প্ৰাচীন ভাৰতীয় ব্যৱস্থা হিচাপে স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত এই ব্যৱস্থাটো আজিও বৈধ। ই অনানুষ্ঠানিক, ব্যয়বহুল আৰু দ্ৰুত ন্যায় প্ৰদান কৰা বিকল্প বিবাদ নিষ্পত্তি (Alternative Dispute Resolution (ADR)) ব্যৱস্থাৰ অংশ। মূল মাইলৰ খুঁটিসদৃশ পদক্ষেপসমূহ : প্ৰথম লোক আদালত শিবিৰঃ গুজৰাট, ১৯৮২ (এই শিবিৰ স্বেচ্ছামূলক আছিল, ইয়াত বিধিবদ্ধ সমৰ্থন (statutory backing) অনুপস্থিত আছিল) বিধিবদ্ধ স্থিতিঃ আইনী সেৱা প্ৰাধিকৰণ আইন, ১৯৮৭ (Legal Services Authorities Act, 1987) সংগঠন আৰু গঠন সংগঠিতকৰণৰ কৰ্তৃত্বঃ ৰাজ্যিক/জিলা আইনী সেৱা প্ৰাধিকৰণ (State/District Legal Services Authorities) বা উচ্চতম ন্যায়ালয়/উচ্চ ন্যায়ালয়/তালুক আইনী সেৱা সমিতিয়ে (Supreme Court/High Court/Taluk Legal Services Committees) লোক-আদালত আয়োজন কৰিব পাৰে। ৰাষ্ট্ৰীয় আইনী সেৱা প্ৰাধিকৰণেও (National Legal Services Authority (NALSA)) লোক আদালত অনুষ্ঠিত কৰে। গঠনঃ লোক-আদালত নিম্নোক্ত পদাসীন ব্যক্তিসকলেৰে গঠিত - অধ্যক্ষ হিচাপে এজন ন্যায়িক বিষয়া (A judicial officer) সদস্যঃ এগৰাকী অধিবক্তা আৰু এগৰাকী সমাজ কৰ্মী। ৰাষ্ট্ৰীয় আইনী সেৱা প্ৰাধিকৰণ (NALSA) ইয়াক আইনী সেৱা প্ৰাধিকৰণ আইন, ১৯৮৫ (৯৯৫ চনত বলৱৎ) ৰ অধীনত স্থাপন কৰা হৈছিল। ইয়াৰ দ্বাৰা সমাজৰ দুৰ্বল শ্ৰেণীসমূহক বিনামূলীয়া আৰু সক্ষম আইনী সেৱা প্ৰদান কৰে। সংশোধনী (২০০২) : এই সংশোধনীৰ জৰিয়তে ৰাজহুৱা উপযোগিতা সেৱাৰ বাবে স্থায়ী লোক আদালত স্থাপন কৰা হৈছে। লোক আদালতৰ প্ৰকাৰসমূহ ৰাষ্ট্ৰীয় লোক আদালত (National Lok Adalat) নিয়মীয়া ব্যৱধানত এটা নিৰ্দিষ্ট দিনত দেশজুৰি লোক-আদালত অনুষ্ঠিত হয়। ইয়াৰ অধীনত সমগ্ৰ দেশতে একে সময়তে গোচৰবোৰ গ্ৰহণ কৰা হয়। স্থায়ী লোক আদালত (Permanent Lok Adalat) : ৰাজহুৱা উপযোগিতা সেৱা (পৰিবহণ, ডাক সেৱা ইত্যাদি) ৰ বাবে স্থাপন কৰা হয়। ই পূৰ্ব-মোকৰ্দমাৰ বিবাদ আৰু পক্ষবোৰে নিষ্পত্তি কৰিবলৈ সন্মত হোৱা গোচৰবোৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে। স্থায়ী লোক-আদালতৰ ১ কোটি টকা অৰ্থমূল্যলৈকে জড়িত থকা গোচৰৰ ওপৰত অধিকাৰ আছে। ভ্ৰাম্যমাণ লোক-আদালত (Mobile Lok Adalat) : বিশেষকৈ দূৰৱৰ্তী বা গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ বাবে, সংশ্লিষ্ট পক্ষীসমূহৰ দুৱাৰত ন্যায় প্ৰদান কৰিবলৈ বিভিন্ন স্থানত এনে লোক-আদালত অনুষ্ঠিত কৰা হয়। বিশেষ লোক-আদালত (Special Lok Adalat) : নিৰ্দিষ্ট ধৰণৰ গোচৰৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলৈ সংগঠিত কৰা হয়। (যেনে, বৈবাহিক বিবাদ, শ্ৰমিক সমস্যা) মেগা লোক-আদালত (Mega Lok Adalat) : একে সময়তে একাধিক ৰাজ্যত বৃহৎ পৰিমাণৰ লোক-আদালত অনুষ্ঠিত হৈছিল। লোক-আদালতৰ অধিকাৰক্ষেত্ৰ পৰিসৰঃ আদালতত চলি থকা গোচৰ বা আদালতৰ অধিকাৰক্ষেত্ৰৰ ভিতৰত থকা বিষয়সমূহ যিসমূহ ইতিমধ্যে আদালতলৈ অনা হোৱা নাই; তেনে গোচৰ সমূহ লোক-আদালতে বিবেচনা কৰিব পাৰে। ৰেফাৰেল (referral) প্ৰক্ৰিয়াঃ বাদী-বিবাদী পক্ষৰ চুক্তি, আদালতৰ সন্তুষ্টি, বা সংশ্লিষ্ট পক্ষৰ আবেদনৰ সৈতে লোক-আদালতে গোচৰসমূহ ৰেফাৰেল প্ৰক্ৰিয়াৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰিব পাৰে। যিকোনো পক্ষৰ আবেদনৰ জৰিয়তে পূৰ্ব-মোকৰ্দমাৰ বিবাদো ই গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। গোচৰৰ প্ৰকাৰঃ পৰিয়াল-বিবাদ, অপৰাধমূলক (যৌগিক অপৰাধ), ভূমি অধিগ্ৰহণ, শ্ৰমিক বিবাদ, ক্ষতিপূৰণৰ গোচৰ, বেংক পুনৰুদ্ধাৰৰ গোচৰ ইত্যাদি। বহিষ্কৰণসমূহঃ যিকোনো আইনৰ অধীনত অনা-যৌগিক অপৰাধসমূহ লোক-আদালতৰ আওতাৰ বাহিৰত থাকে। ক্ষমতা লোক আদালতসমূহৰ দেৱানী আদালতৰ ক্ষমতা আছে (দেৱানী প্ৰক্ৰিয়া বিধি, ১৯০৮) (Code of Civil Procedure, 1908) লোক-আদালতৰ বিবাদৰ বাবে পদ্ধতি নিৰ্দিষ্ট কৰি দিয়াৰ কৰ্তৃত্ব আছে। ভাৰতীয় দণ্ডবিধি আইন (১৮৬০) ৰ অধীনত ন্যায়িক বুলি গণ্য কৰা কাৰ্য্যকলাপ লোক আদালতসমূহক অপৰাধী প্ৰক্ৰিয়া বিধি (CrPC) (১৯৭৩) ৰ অধীনত দেৱানী আদালত হিচাপে বিবেচনা কৰা হয়। ৰায় : লোক-আদালতৰ ৰায়দানক দেৱানী আদালতৰ ডিক্রী সমকক্ষীয় বুলি গণ্য কৰা হয়। ই চূড়ান্ত আৰু বাধ্যতামূলক, লোক-আদালতৰ ৰায়ৰ ওপৰত কোনো আবেদন অনুমোদিত নহয়। লোক-আদালতৰ উপকাৰিতাসমূহ ব্যয়-কাৰ্যকাৰিতাঃ লোক-আদালতৰ কোনো মাচুল নাই; ইতিমধ্যে পৰিশোধ কৰা হ'লে সেয়া উভতাই দিয়া হয়। কাৰ্যক্ষমতাঃ লোক-আদালতে নমনীয় পদ্ধতি আৰু দ্ৰুত শুনানিৰে বিচাৰ প্ৰক্ৰিয়া সম্পাদন কৰে। আন্তঃক্ৰিয়াশীলঃ গোচৰৰ সৈতে জড়িত পক্ষসমূহে তেওঁলোকৰ পৰামৰ্শদাতাৰ জৰিয়তে বিচাৰকৰ সৈতে পোনপটীয়াকৈ মত বিনিময় কৰিব পাৰে। চূড়ান্ততাঃ লোক-আদালতৰ ৰায়দান বাধ্যতামূলক, ই আবেদনযোগ্য নহয় আৰু দেৱানী আদালতৰ আদেশৰ সমতুল্য।

Tag: LOK ADALAT

লোক-আদালত
LOK ADALAT

LOK ADALAT

Let's Crack
APSC Together

Quick Links

Newsletter

Subscribe for Updates

Let's Crack APSC Together

Quick Links

Newsletter

Subscribe for Updates

Let's Crack
APSC Together